U okviru projekta „UPSTREAM II – Unaprjedjenje socijalizacije i tretmana u mentalnom zdravlju – 2. dio“ koji kofinansira EU iz programa Prekogranične saradnje Srbija – Bosna i Hercegovina u okviru IPA komponente prekogranične saradnje, a sprovode Caritas Valjevo i Udruženje za uzajamnu pomoć u duševnoj nevolji Feniks iz Tuzle tokom decembra mjeseca u Valjevu održane su četiri fokus grupe na temu radne inkluzije korisnika usluga psihijatrijske službe Valjevo.
Da bi se došlo do kvalitetnijih podataka u cilju istraživanja ovog socio-ekonomskog problema učesnici fokus grupa podijeljeni su u četiri grupe prema pozicijama sa kojih pristupaju ovoj problematici. Prvu grupu činili su korisnici usluga psihijatrijske službe Valjevo, drugu njihovi roditelji, treću profesionalci zaposleni u sektoru medicinskih i socijalnih usluga i četvrtu grupu koja je okupila preduzetnike i direktore uspješnih kompanija iz Valjeva i Beograda.
Korisnici koji su učestvovali u fokus grupi glavnu podršku za sve, pa i zapošljavanje, vide u svojoj porodici. Ne vjeruju mnogo u pomoć drugih i države, uglavnom smatraju da se moraju boriti sami. Pojedinci su imali loša iskustva sa poslodavcima, ali prvenstveno zbog zakonskih ograničenja, odnosno, ljekarskih izvještaja kojima im se ograničava radna sposobnost.
„Prvi zaključak profesionalaca i privrednika koji su učestvovali u radu fokus grupa jeste da postoji velika neinformisanost i dosta zakonskih nejasnoća kada su u pitanju osobe sa psihičkim problemima i smatraju da je termin „osobe sa psihičkim problemima“ prilično generalizovan i da većina ljudi ima nedovoljna znanja i dosta predrasuda na temu mentalnih poremećaja. Produkt neznanja i neinformisanosti poslodavaca je strah od zapošljavanja ovakvih osoba, ali ipak kao zaključak fokus grupe nameće se činjenica da bi većina poslodavaca pružila šansu korisnicima usluga psihijatrijske službe uz adekvatne podsticajne državne mjere. Teška ekonomska situacija i neizvjesni uslovi poslovanja su prepreka poslodavcima i mora se očekivati od države da poreskim olakšicama stimuliše upošljavanje osoba koje se nalaze na marginama društva“ kaže Snježana Badrić, menadžer projekta UPSTREAM.
Statistika Svjetske zdravstvene organizacije govori da svaka četvrta osoba na planeti tokom života ima neki mentalni poremećaj, a brojna epidemiološka istraživanja potvrdjuju da je većina somatskih bolesti povezana sa duševnim zdravljem. Iz tog razloga rezultati zajedničkog istraživanja spovedenog u Valjevu i Tuzli na temu radne inkluzije korisnika usluga psihijatrijskih službi, biće značajni i pružiće smjernice za dalji rad na polju mentalnog zdravlja i zapošljavanja osoba sa psihičkim smetnjama u Srbiji i Bosni i Hercegovini.
